ЭЛЕКТРМОбИЛЬДЕР ТУРАЛЫ КӨБІРЕК БІЛІҢІЗ

I-PACE Concept концепт-кары — іштен жанатын қозғалтқышы жоқ толық электрлік автокөлік. Бензинді немесе дизельдік отынды жағудың орнына электр энергиясы қолданылады. Ол аккумулятор батареяларында сақталады және электр қозғалтқыштарға қуат беру үшін пайдаланылады.

Көптеген адамдар үшін бұл электржетекті көлік құралдарына ауысатын алғашқы адамдардың бірі болу және көлік жүргізу мен оған иелік етудің мүлдем басқа тәжірибесін алудың керемет мүмкіндігі. I-PACE концепт-кары — ақылды таңдау. Ол жоғары динамикасымен, кең салонымен, дыбыссыз жүруімен ерекшеленеді және жанармай құю станцияларына баруды қажет етпейді.   Жаңартылатын көздерден электр энергиясын алуға болатындықтан, қоршаған ортаға күтім жасау тұрғысынан алып қарағанда, электрмобильдер әдеттегі іштен жанатын қозғалтқышы бар автокөліктерге қарағанда әлдеқайда қолайлы болып келеді. Бұл жайтқа бүкіл әлем үкіметтері көбірек назар аударып, электрмобильдерді сатып алу құнын және өндіруші компаниялардан алынатын салықтарды төмендету бойынша әртүрлі ұсыныстарды әзірлеуде. Жоғарыда айтылғандардың барлығы — пайдалануға жұмсалатын төмендетілген шығындармен бірге — электр қозғалтқышы бар автокөлікті көптеген адамдар үшін тартымды етеді.

Электрмобильдің жүріс қоры (аккумуляторды зарядтамай-ақ жүруге болатын қашықтық) дәстүрлі түрде көптеген адамдарда алаңдаушылық тудырады. Дегенмен аккумуляторлық технологиялардағы соңғы жетістіктер концептуалды I-PACE сияқты электркарларға күнделікті өмір үшін жеткілікті үлкен жүріс қорын беруге мүмкіндік берді. Бүгінде көптеген электрмобильдер аптасына бір рет қана зарядталады.   Ұзақ сапарларда аккумуляторды қайта зарядтау үшін тоқтау қажет болуы мүмкін. Бұл алдын ала жоспарлауды қажет етуі мүмкін, бірақ үлкен қиындықтар туғызбайды: қоғамдық зарядтау станцияларының желісі үнемі кеңейіп, жылдам зарядтау құрылғыларының қуаты артып келеді.

Сіз «гибрид» терминін естіген шығарсыз. Бұл іштен жанатын қозғалтқышпен және бір немесе бірнеше электр мотормен жабдықталатын көлік құралдарының атауы.   Гибридтік электрмобиль (HEV) әдетте өте қысқа электрлік жүріс қорына ие, себебі ол қозғалтқыш және рекуперативті тежеу жүйесі арқылы зарядталатын шағын тартқыш батареямен жабдықталады.   Қосылатын гибридтік электрмобильді (PHEV) сыртқы электр қуаты арқылы зарядтауға болады. PHEV әдетте HEV көлігіне қарағанда үлкен аккумулятор мен ұзағырақ жүріс қорына ие.   Бұл жағдайда батарея қуаты таусылғанда гибридтер іштен жанатын қозғалтқыштың жетек режимінде жұмысын жалғастыра алады. Екі қуат көзі болғандықтан, олар кәдімгі автокөліктерге қарағанда ауыр және аккумуляторлы электрмобильдер сияқты тиімді емес. Зарядтау инфрақұрылымы дамып келе жатқанда, гибридтер жүріс қорына қатысты алаңдаушылықты азайтады және толық электрлік болашаққа көшуді қолдайды.

I-PACE концепт-карын қоса алғанда, қазіргі заманғы премиум кластағы аккумуляторлы электрмобильдердің жүріс қоры 500 км шамасынан асуы мүмкін*. Сондықтан бұл көптеген жүргізушілер үшін, әсіресе қоғамдық зарядтау станцияларының өсіп келе жатқан желісі үшін проблема емес.   ^{*NEDC циклінде.}

Бұл параметрге көптеген факторлар әсер етуі мүмкін. Мысалы, ыстық немесе суық ауа райында, жылытқышты немесе кондиционер жүйесін пайдаланған кезде және спорттық жүргізу стилінде жүріс қоры азаяды.

Киловатт-сағат — аккумулятор есептелген энергия көлемін көрсететін өлшем бірлігі. Аккумулятор сыйымдылығы неғұрлым көп болса (оның кВт·сағ көрсеткіші неғұрлым көп болса), автокөлік соғұрлым ұзақ сапарға және/немесе өнімділікке ие болады.

Жоғары температураның ұзақ уақыт әсер етуі жүріс қорының қысқаруына әкеледі, себебі салқындату үшін энергия қажет. Бұл төмен температураға да қатысты, себебі энергия батареяны жылытуға жұмсалады. Аккумулятор батареясын -40 ℃-ге дейінгі температурада сақтауға болады, бірақ сапарға шығар алдында оны автокөлікке орнатып, -20 ℃-ге дейін қыздыру керек.   Концептуалды I-PACE сияқты жаңа буын электрмобильдері қоршаған ортаның жоғары және төмен температураларында батареяның жұмыс істеу мерзімін оңтайландыру үшін заманауи термореттеу жүйелерімен жабдықталған.

I-PACE концепт-карының аккумулятор батареясына бәсекеге қабілетті кепілдік қолданылады.

Электрмобильдерді әртүрлі тәсілдермен зарядтауға болады.   Айнымалы ток (AC) желісінің көмегімен үйде зарядтау: электрмобильдерді кәдімгі тұрмыстық розеткаға қосуға болады, бірақ зарядтау айтарлықтай баяу болады. Осы себепті жетілдірілген розетканы (мысалы, пешке арналған) пайдалану немесе одан да жақсысы — қабырға станциясын (wallbox) орнату ұсынылады. Зарядтау уақыты елге байланысты өзгереді, бірақ I-PACE Concept әдетте қабырға станциясы арқылы түнде толық зарядталады.   Қоғамдық зарядтау: көшедегі зарядтау станцияларының өсіп келе жатқан желісі де пайдалы болады — әдетте сапар кезінде немесе автокөлік маршрутының соңғы нүктесінде тұрған кезде батареяны зарядтау үшін. Бұл станциялар тұрмыстық зарядтау құралдарына қарағанда жоғары қуатпен жұмыс істейді, сондықтан зарядтау уақыты аз болуы мүмкін. Олар айнымалы (АТ) және тұрақты ток (ТТ) көмегімен зарядтау мүмкіндігін қамтамасыз етеді, тұрақты токпен зарядтау әдетте ең жылдам нұсқа болып табылады (көбінесе «жылдам зарядтау» деп аталады).

Электрмобильді үйде оңай және жылдам зарядтау үшін қабырға станциясын (wallbox) пайдалану ұсынылады (бірақ міндетті емес). Орнату құны елге (және электрмен жабдықтауға) байланысты болып келеді, бірақ ол ақылға қонымды және пайдаланушылар саны өскен сайын төмендей береді.   Әмбебап Mode 2 кабельдері әдетте стандартты электрмобиль жабдықтарына кіреді және халықаралық стандарттарға сәйкес келетін әртүрлі адаптерлермен және аша нұсқаларымен бірге келеді. Олар тұрмыстық және өнеркәсіптік ағытпалармен бірге қолжетімді.

Электрмобильді сатып алудың орындылығы бірқатар факторларға байланысты. Қоғамдық зарядтау станцияларының саны үнемі артып келеді. Олардың арасынан әдеттегі немесе жылдам зарядтау станциясын таба аласыз. Қалалар мен негізгі магистральдарда көптеген зарядтау станциялары бар, оларды саяхат кезінде немесе баратын жеріңізге келгеннен кейін пайдалануға болады.

Бұл сауда орталықтарынан, қонақүйлерден, спорт залдарынан және т. б. табуға болатын ыңғайлы зарядтау станциялары.

Бұл ең қысқа мерзімде максималды зарядтауды қамтамасыз ететін техникалық қызмет көрсету станцияларынан немесе электрмобиль станциялары бар арнайы аймақтардан табуға болатын жылдам зарядтау құралдары.

Қазірде автокөлік өндірушілері электрмобильдер санының өсуіне байланысты мемлекеттік электр желілеріне қатысты проблемалардың алдын алу үшін билік органдарымен және электр қуатын жеткізушілермен бірлесіп жұмыс істеп жатыр.

Зарядтау процесінің қауіпсіздігіне толық кепілдік беріледі. Клиент пен басқа адамдар электр тогының соғу қаупіне ұшырамайды.

Электр қозғалтқыштары электрмобильді үдету үшін электр қуатын пайдаланады. Жеделдету қажет болмаған кезде (мысалы, автокөлік тежелгенде), тежеу күшін қозғалтқыштың жұмысы мен электр қуатын өндірудің орнын толтыруға бағыттауға болады. Бұл процедура рекуперативті тежеу деп аталады, ал өндірілетін электр тогын аккумуляторды зарядтау үшін пайдалануға болады. Егер дұрыс талаптар орындалса, рекуперацияланған электр энергиясын пайдалану арқылы электрмобильдің жүру қашықтығын 10 %-дан астам арттыруға болады.

Сипаты бойынша электр қозғалтқыштар таңғажайып үдетуді қамтамасыз ете отырып, тоқтағаннан кейін максималды айналдыру моментін жасайды.

Батареяның еденде екі осьтің арасында орналасуы арқылы электрмобильдердің ауырлық орталығы төмен және алдыңғы және артқы жақтарындағы салмақты біркелкі үлестіреді, бұл басқаруды жақсартады.   Үлкен қозғалтқышты орнатудың қажеті жоқ болғандықтан (әдетте алдыңғы жағында), дөңгелектер көліктің шеткі нүктелеріне жақын орналасуы мүмкін, бұл тұрақтылық пен басқарылуын арттыра түседі.   Мұның бәрі көлік жүргізу барысында динамика мен жауап әрекетті қамтамасыз етеді. Осылайша, электрмобиль Jaguar брендіне өте жақсы сәйкес келеді.

I-PACE Concept, барлық басқа Jaguar автокөліктері сияқты, әлемдегі ең жоғары қауіпсіздік стандарттарына сай жобаланып, жасалған.

Іштен жанатын қозғалтқышы бар автокөліктермен салыстырғанда, электрмобильдер сирек техникалық қызмет көрсетуді қажет етеді, себебі олардың қозғалатын бөліктері аз. Қарапайым тілмен айтқанда, олардың тез тозатын бөліктері аз. Техникалық қызмет көрсету аралықтары жүрілген жолға және/немесе пайдалану мерзіміне байланысты өзгереді.

Соңғы бағасы I-PACE көлігінің шығарылуына жақын қалғанда ғана расталады. Электрлік күштік қондырғының құны кәдімгі қондырғылардан екі есе қымбат болуы мүмкін, бірақ I-PACE қуаты мен жабдықталуы бойынша балама Jaguar F-PACE көлігінен 10-15 % қымбаттырақ болады деп ойлаймыз.